نویسنده: اشرف حیدری  منبع: دیپلومات

برگردان: ضیا صادق  روزنامه هشت صبح

درد و رنج‌ طولانی زنان افغانستان، با سرنگونی رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی خاتمه یافت. از آن زمان تاکنون هزاران زن در زمینه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در کشور فعالیت دارند. همین اکنون، چهار وزارت مانند وزارت امور زنان، وزارت تحصیلات عالی، وزارت مبارزه با مواد مخدر و وزارت کار و امور اجتماعی توسط زنان رهبری می‌شوند؛ برعلاوه در راس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز یک خانم قرار دارد.

علاوه بر این، وزارت امور خارجه کشور سه خانم را در کشورهای ناروی، سویس و اندونیزیا به‌عنوان سفیر برگزیده و یک خانم دیگر اخیرا به‌عنوان معین امور اقتصادی وزارت خارجه انتصاب گردید. هم‌چنان پنج معین دیگر وزیران را نیز زنان تشکیل می‌دهند و چهار خانم دیگر به زودی به‌عنوان سفیر گماشته خواهند شد. در عین زمان، مجلس نمایندگان افغانستان نیز یک رقم درشت درصدی وکلای زن را در خود جای داده که به ۲۷٫۳ درصد می‌رسد. در حالی که پارلمان‌های ایالات متحده امریکا به ۱۵٫۲ درصد و در پارلمان بریتانیا درصدی حضور زنان به ۱۹٫۷ درصد بالغ می‌‌گردد.

برعلاوه افغانستان قانون منع خشونت علیه زنان را تصویب کرد که در آن هرگونه اعمال سنتی و خشونت‌آمیز بر ضد زنان را منع قرار داده است. هم‌چنان کشور ما اخیرا برنامه ملی موثر قطع‌نامه ۱۳۲۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد را پذیرفته است. در این قطع‌نامه تعهد شده تا حضور و مشارکت واقعی زنان را در سطح رهبری و جلوگیری از جنگ، گفتگوهای صلح و پروسه‌های پس از جنگ تضمین می‌کند.

علی‌رغم پیشرفت‌های مهمی که صورت گرفته، اما وضعیت زنان در افغانستان هنوز هم به توجه جدی نیاز دارد. چنانچه سال گذشته شاهد کشته و زخمی شدن بیش از ۱۱۰۰۰ فرد ملکی در سراسر افغانستان بودیم که ۳۷ درصد افزایش را در کشته و زخمی شدن زنان نسبت به سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد. در ماه مارچ سال ۲۰۱۵، یک خانم ۲۷ ساله به نام فرخنده ملک‌زاده، در کنار زیارت شاه دو شمشیره مورد حمله گروهی قرار گرفت و کشته شد. او متهم شده بود که چند صفحه از قرآن را سوختانده اما این اتهام بعدا دروغ ثابت گردید. حتا تلاش‌های ویژه‌ای صورت گرفت تا عوامل این رویداد به‌طور کامل محاکمه و مجازات شوند که شامل فرمان اخیر رییس‌جمهور غنی مبنی بر دوباره بازگشایی کردن قضیه عاملین این حادثه بود، تا هیچ یک از عاملین از پنجه قانون فرار نکنند، با همه این‌ها اما وضعیت زنان در افغانستان هنوز نگران‌کننده است.

از سوی دیگر، در هر ۲۹ دقیقه یک زن در زمان ولادت جانش را از دست می‌دهد و افغانستان دومین کشوری است که در آن میزان مرگ‌و‌میر مادران بلند است (در ۱۰۰۰۰۰ تولد ۱۶۰۰ تن می‌میرند). هم‌چنین مناطق کوهستانی و وضعیت آب و هوا مانع رسیدن به موقع دارو برای مریضان و زنان باردار می‌شود. کمبود شدید غذا سبب سوءتغذیه اطفال شده و ۴۸ درصد از زنان افغان با کمبود آهن مواجه می‌باشند.

هم‌چنان میلیون‌ها دختر به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی و رسم و رواج‌های سخت و بازدارنده اجتماعی نمی‌توانند به مکتب بروند، تنها ۱۲ درصد زنان که پانزده سال و بزرگ‌تر سن دارند قابلیت خواندن و نوشتن را دارند که این موضوع در مقایسه با مردان به ۳۹ درصد می‌رسد. میزان سواد میان زنان که عمر ۱۵ تا ۲۴ سال دارند به ۲۴ درصد می‌رسد و در مقایسه با مردان این نرخ به ۵۳ درصد می‌رسد.

این وضعیت نامناسب، میراث چندین دهه جنگ و از هم پاشیدن سیستم دولتی در کشور می‌باشد. در جریان دهه‌های جنگ و خشونت، نیازهای زنان نادیده گرفته شد، زیرا افغانستان دولت و سیستم موثر نداشت که برای مردمش خدمات را عرضه کند. در زمان حکومت طالبان، زنان مجبور بودند در خانه بمانند. آن‌ها از حق تحصیل و حقوق اساسی انسانی خود محروم بودند.

افغانستان امروز تلاش دارد تاثیرات باقی‌مانده از دهه‌های جنگ، ویرانی و فقر را جبران کند، چنان‌که بهبود بخشیدن وضعیت زنان در افغانستان در راس برنامه‌های کاری حکومت وحدت ملی قرار دارد. رییس‌جمهور غنی و رییس اجراییه تعهد کرده‌اند تا زنان را قدرتمند سازند. در همین حال بانوی اول افغانستان خانم رولا غنی یکی از اولویت‌های کلیدی کاری خویش را حمایت از نو‌آوری زنان، دختران و اطفال بیان داشته زیرا آن‌ها قشری‌اند که با آسیب‌های زیادی مواجه می‌باشند.

در واقع، باید اعتراف کرد که افغانستان در حالی که سخت تلاش می‌کند اما راه طولانی برای رسیدن با دیگر کشورهای جهان در پیش دارد. در ۱۵ سال گذشته، مکاتب، دانشگاه‌های ‌زیادی دروازه‌های خود را بر روی زنان گشوده‌اند. در حال حاضر ۸ میلیون شاگرد به مکتب می‌روند که بیش از ۲٫۵ میلیون آنان را دختران تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، نام‌نویسی در دانشگاه‌های عمومی از ۷۸۰۰ تن در سال ۲۰۰۱ به ۱۲۳۰۰۰ تن در سال ۲۰۱۳ افزایش پیدا کرده است. در سال ۲۰۰۸ میلادی ۸۹۴۴ محصل از دانشگاه در افغانستان فارغ‌التحصیل شدند که ۱۷۳۴ تن آنان را دانشجویان طبقه اناث تشکیل می‌دادند. این رقم علی‌رغم حملات تروریستی بر مکاتب، معلمین در سراسر افغانستان که بیشترین قربانی‌شان دختران بوده‌اند، رو‌به افزایش می‌باشد.

صحت عامه نیز در جریان پانزده سال گذشته پیشرفت خوبی داشته است. در سال ۲۰۰۲ تنها ۹ درصد از افغان‌ها فاصله یک ساعت راه را می‌پیمودند تا به مرکز صحی دسترسی پیدا می‌کردند. اما امروز، بیش از ۵۷ درصد از جمعیت به چنین سهولت دسترسی دارند و بانوان معالجه‌های صحی را دریافت می‌کنند. از سال ۲۰۰۳ به این طرف قابله‌هایی که آموزش دیده‌اند و در زمان تولد حاضر بوده‌اند بیش از سه برابر می‌باشند که در نتیجه نرخ مرگ‌‌و‌میر مادران کاهش پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۳ بیش از ۱۵۰۰۰۰ آن توسط پرستاران ماهر ولادت داده شده‌اند.

برعلاوه برای رسیدن به گام‌های با ثبات، دولت افغانستان تلاش می‌کند تا بتواند طرز تفکر جامعه را تغییر دهد. در بعضی از مناطق افغانستان به‌ویژه مناطق روستایی سنتی رسم و رواج‌های ناپسند مانع رشد و پیشرفت زنان شده و می‌شود. برعکس تعداد زیادی از دولت‌ها در جهان، حکومت افغانستان نه تنها پالیسی‌سازی کرده و آن را اجرا می‌کند بلکه در راستای تغییرات اجتماعی در مورد زنان نیز کار می‌کند. دولت افغانستان تلاش دارد تا نگاه‌های سنتی نسبت به زنان کشور را بهبود بخشد. در سطح محلی، دولت افغانستان در همکاری با بزرگان قوم و چهره‌های مذهبی هماهنگی و همکاری دارد تا اطمینان حاصل شود که سنت‌های نادرست علیه زنان تغییر کنند. در برنامه همبستگی ملی، بیش از ۲۲۰۰۰ زن افغان به‌گونه فعال به‌صورت مشترک با مردان در ۱۰۰۰۰ برنامه شورا‌های انکشافی بر‌اساس ضرورت محلی اشتراک کرده‌اند.

در راستای این روشنی، همه می‌گویند دولت افغانستان برای تحکیم دست‌آوردهایی که در طول ۱۵ سال گذشته در قسمت زنان به سختی به‌دست آمده‌اند تلاش می‌کند. چنانچه دشوار خواهد بود تصور کنیم افغانستان بتواند ثبات و توسعه پایدار را بدون نهادینه کردن حقوق مساوی زنان پیاده کند. در همین راستا دولت افغانستان متعهد است تا با اهدف جهانی «سیاره ۵۰-۵۰ تا سال ۲۰۳۰» و حساب کردن روی ادامه حمایت‌های جامعه بین‌المللی در زمینه توانمند‌‌سازی زنان به‌عنوان یک فرایند مستمر ادامه خواهد یافت اطمینان دهد. سرانجام، تجربه بین‌المللی نشان داده که حتا برابری حقوقی نمی‌تواند به‌عنوان رفتار برابر تعبیر شود.

لینک دسترسی به اصل مقاله در "دیپلمات"

Link: http://thediplomat.com/2016/03/institutionalizing-womens-rights-for-afghanistans-future/